رفرکتومتر چشمی
اصطلاح رفرکتومتری به معنی تعیین ضریب شکست گازها، مایعات و جامدات نیمه شفاف، توسط دستگاه رفرکتومتر می باشد. ضریب شکست یک جسم عبارت است از مقدار انحراف نور پس از عبور از جسم مزبور . این عدد برای تشخیص نوع ، خلوص مواد و مقدار آنها مهم و با ارزش میباشد.
به طور معمول از این مشخصه، برای شناسایی مواد یا ارزیابی خلوص آنها استفاده می شود. بعد از معین شدن ضریب شکست، علاوه بر شناسایی مواد، مقدار آن را نیز می‌توان محاسبه کرد.
واژه رفــرکــتـــومــتـــر (Refractometer) از دو کــلــمــــه Refract o بــه مـعـنــای شـکـسـتــن و Meter بـه معنـی سنجش واندازه گیری تشکیل شده است ، پس معنای کلی آن ، شکست سنج می باشد که در ترجمۀ فارسی گاهی به آن انکسار سنج نیز گفته میشود.
کاربردها
دستگاه رفرکتومتر کاربردهای زیادی در صنایع گوناگون دارد. کاربردهای رفرکتومتر در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی برای تعیین ضریب شکست، درصد غلظت و اندازه‌گیری بریکس محلولها در حین و پس از پروسۀ تولید میباشد. این دستگاه قابلیت اندازه‌گیری ضریب شکست نور و نیز “بریکس” را برای یک محلول دارا میباشد. علاوه بر اینها از رفرکتومتر برای اندازه‌گیری غلظت مواد حل شده در حلال مانند درصد غلظت نمک طعام در حوضچه‌های پرورش ماهی و یا تعیین میزان آب در عسل استفاده میشود. در صنایع غذایی هم این دستگاه کاربرد بسیار زیادی دارد به طور مثال در کارخانه های قند برای تعیین بریکس محلول قند و یا میزان الکل، اچسل ( Oechsle ) و کلوسترونبرگ ( Klosterneuburg °KMW BaBo) در نوشیدنی ها استفاده می شود. در پزشکی برای پی بردن به میزان اوره و پروتئین خون، میزان نمک موجود در آن و غلظت مایعات مختلف استفاده می شود و مهمترین کاربرد آن در پزشکی تعیین غلظت Urine در آزمایشگاه است. در صنایع خودرو سازی نیز جهت کنترل وزن مخصوص اسید باتری و ضد یخ نیز مورد استفاده قرار میکیرد.
Brix بریکس:
واحدی است که بیان گر میزان ذرات جامد موجود در یک محلول است و اصولا به درصد حل شوندۀ حل شده در پایۀ حلال بستگی دارد.
nD ضریب شکست:
ضریب شکست مانند نقطه ذوب،جوش ،دانسیته و … از خواص فیزیکی مواد است.
انواع رفرکتومتر
امروزه این دستگاه در سه نوع کلی موجود است:
1. رفرکتومتر دستی یا چشمی Manual handheld refractometer
2. رفرکتومتر پرتابل دیجیتال Digital handheld refractometer
3. رفرکتومتر رومیزی Abbe refractometer
1. رفرکتومتر دستی آنالوگ :
این رفرکتومترها که دارای خطای اندازه گیری ±1% Brix می باشند به صورت یک استوانه هستند که بدون باطری کار میکنند و در انتهای آن یک چشمی قرار دارد و کاربر با نگاه کردن درون چشمی می تواند نور بازتابی از سطح نمونه را بر روی نوار مدرج درون چشمی مشاهده نماید و از این طریق میزان غلظت نمونه قابل محاسبه خواهد بود. واضح است که کاربری فوق العاده آسان دارند ولیکن دقت این روش اندازه گیری به مراتب پایین تر از روشهای دقیق رفرکتومتری می باشد.
مدلهای سری HR رفرکتومترهای دستی کمپانی AKRUSS آلمان، برای سنجش ضریب شکست در انواع محلولها در صنعت پتروشیمی، اتومبیل ( ضد یخ، اسید باتری و روان کننده ها ) و اندازه گیری پارامترهای شوری، قند و الکل در صنایع غذایی و بسیاری از صنایع مختلف ایده آل هستند. شرکت فرآزما تحقیق به عنوان نماینده فروش این محصولات در ایران آمادگی ارائه خدمات به کلیه مراکز را اعلام میدارد.
آموزش کالبیراسیون رفرکتومتر چشمی
برای پاسخ به این سوال که چگونه رفرکتومتر چشمی را کالیبره کنیم بهتر است ویدیو زیر را مشاهد کنید.در این ویدیو به شما آموزش داده میشود تا چگونه رفرکتومتر خود را بصورت دوره ای صحت سنجی و یا کالیبره نمایید.
پیشنهاد میشود قبل از هر بار استفاده از این دستگاه مراحل صحت سنجی را انجام دهید.
